Her sene Kurban Bayramında gerçekleştirdiğimiz kurban ibadetleri ile ilgili en çok merak edilen bilgileri sizler için bir ortaya getirdik. Halk ortasında kurbanla ilgili kimi vakit tartışmaya bahis olan, kimi vakitte nasıl uygulanması ile ilgili merak edilen tüm bilgileri sizler için derledik. Pekala kurban kesmenin tarihçesi nedir? Kurban kesmek farz mıdır? Kurban keserken nelere dikkat edilmeli? Kurban dağıtımı nasıl ve ne vakit yapılmalı? Kurban kısmı ile ilgili bilinmesi gerekenler…
Allah (c.c)’un isteğini kazanabilmek için ibadet amacı ile kesilen hayvana halk arasında ‘Kurban’ kelimesi kullanılmaktadır. Akıl sıhhati yerinde olan Müslümanların yolcu ve zenginlik durumuna nazaran yerine getirmesi vacip ibadetlerden biri olan hayvan bölümü, mezhep farklılığına nazaran Kurban Bayramının makul aralıklarında gerçekleştirilmektedir. Hanefi mezhebinde bayramın 3. gününe kadar kesilebilen kurbanlar, Şafii mezhebinde 4. günün gün batımına kadar yapılabildiği bilinmektedir. Temel muhtaçlıklarının dışında en az iki yüz dirhem gümüş pahasında malı olan Mümin kimselerin dinen varlıklı sayıldığı ve hasebiyle da bu ibadeti gerçekleştirmede yükümlü olduğu unutulmamalıdır.
İLK KURBANI KİM KESTİ? YERYÜZÜNDE BİRİNCİ KURBAN KISMI…
Yeryüzündeki kurban kesiti birinci kere Hz. Adem (a.s)’ın çocukları olan Habil ile Kabil tarafından gerçekleştirilmiştir. Rivayetlere nazaran Allah (c.c)’un birinci yarattığı insan olan Hz. Adem (a.s) ile Hz. Havva (a.s)’ın 20 ikiz, 1 tek olmak üzere toplamda 41 çocuğu vardı. İkizlerden her biri kız ve erkek olmak üzere farklı cinsiyetlerde dünyaya geliyordu. Bu ikiz çocuklardan yalnız 4’ünün isminin bunların da Şit, Habil, Kabil ve İklimya olduğu bilinmektedir. Hz. Adem (a.s), kız ve erkek olarak doğan ikizlerini kuşağının üremesi için çaprazlama biçimde yani bir sonraki kardeşiyle evlendiriyordu. Böylece kimse ikiz kardeşiyle evlenmemiş oluyordu.
Şartlara nazaran Kabil’in ikizi İklimya’nın, Habil ile evlenmesi gerekiyordu. Lakin, Kabil ikizi İklimya ile evlenmek istediği için Habil ile evlenmesine istek göstermiyordu. Hem bir baba hem de peygamber olan Hz. Adem (a.s), işini Allah (c.c)’a bıraktı. Tahlil olarak Allah (c.c)’a kurban sunmak, iki evlat ortasında da kabul edildi.
O periyotlarda kurban kısmı yalnızca boğazlama ile değil en sevilen şeylerden fedakarlık gösterilmesi yani Allah (c.c)’a sunmak için dağın zirvesine bırakma ile gerçekleştiriliyordu. Bir sonraki gün kimin kurbanı ortada yoksa, o kurbanın Allah (c.c) tarafından kabul olunduğu düşünülürdü. Habil en hoş koçu bulup Allah (c.c) için süslerken Kabil Allah (c.c)’un muhtaçlığının olmadığını düşünerek çürümüş bozuk meyveleri seçmişti. Sonraki sabah çürük meyvelerin dağın doruğunda olduğu koç’un da kabul olunduğunu gördüler. Bu durumu da kabullenemeyen Kabil sevdiği kızla evlenmek için, kardeşi Habil’i uykuda bulduğu sırada başına taşla vurarak orada öldürmüştü.
ÖNEMLİ NOT:Allah (c.c)’una karşı birinci kurbanı sunan Hz. Adem (a.s)’ın oğulları Habil ile Kabil iken, her sene gerçekleştirdiğimiz kurbanın ibadet haline dönmesi Hz. İbrahim (a.s)’ın oğlu Hz. İsmail zamanından beridir.
KURBAN KESMEK FARZ MIDIR? BAYAN KURBAN KESTİREBİLİR Mİ?
Allah (c.c)’un isteği için kesilen kurban ibadeti Hanefi mezhebine nazaran farz değil vacip, Şafiilere nazaran sünnet olan ibadetlerdendir. Hanefi mezhebinin gereğine nazaran, kendi malı ve mülkü olan bayanların da kurban kesmesi lazımdır. Erkeklerde temel muhtaçlıklarının dışında muhakkak ölçüde para olması gerekirken bayanın konut geçindirmek üzere bir yükümlülüğü olmadığı için güçlü olan bayan kurban kesmeli ya da vekaleten kestirmelidir.
KURBANLIK HAYVANLAR NELERDİR? KURBANIN KOŞULLARI…
Koyun, keçi, inek, boğa, manda, deve, düve ve tosun kurbanda kesilebilecek olan hayvanlardandır. Kesilecek olan hayvan etinin kesinlikle veteriner denetiminden geçip sağlıklı olması değerlidir. Kesilecek hayvanın kendi cinsinin olgun yaşına ulaştığında kesilmesi gerekir. Hayvanda rastgele bir hastalık varsa kurban kesilemez.
KURBAN ETİ NASIL DAĞITILMALI? KAÇ MODÜLE BÖLÜNÜR?
Et dağıtımı için kişinin yoksul ya da güçlü olması, Müslüman olması ya da olmaması fark etmez. Etin dağıtımı konusundaki belirli başlı sistem ise etin üçte birini meskende bırakmak, üçte birini komşulara üçte birini ise yoksullara vermek biçimindedir. Bu dinimizce müstehap olandır.
Kurban etinin dağıtılmaması kurban kesen kişinin yoksul olması ya da çocuk sayısının fazla olması durumunda uygun görülmüştür.
1-Üçte biri kurban kesemeyen yoksula sadaka niyetiyle verilir.
2-Üçte biriyle meskene ziyarete gelen konuklara ikram etmek için ayrılabilir.
3-Geriye kalan üçte birini ise, konuttaki çoluk çocuğuna yiyecek ve nafaka olarak ayrılabilir.
KURAN-I KERİMDE GEÇEN KURBAN İLE İLGİLİ AYETLER VE HADİSLER
AYETLER:
“Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine muhakkak günlerde Allah’ın ismini ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, fakire yoksula de yedirin.” (Hac, 22/28),
“Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi yasal kıldık.” (Hac, 22/34),
“Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik.” (Sâffât 37/107)
HADİSLER:
Hz. Aişe (r.a)’un rivayetlerine nazaran Efendimiz (SAV), kurban kesmenin kıymeti ile ilgili şöyle buyurdu :
“Ademoğlu kurban kesme gününde Allah katında kan akıtmaktan daha sempatik bir amel işlememiştir. O kurban, kıyamet günü boynuzları, kılları ve tırnaklarıyla gelecektir. Kurbanın kanı yere düşmeden evvel Allah katında çabucak kabul olunur. Bu sebeple kestiğiniz kurbanlardan ötürü külfet değil gönlünüz beğenilen olsun.” (İbn Mâce, Edahî: 3)
Berâ b. Âzib (r.a.)’dan merfu biçimde rivayet edilen hadiste: “Topal hayvan, tek gözlü hayvan, hastalığı belirli olan hayvan, zayıf ve cılız hayvan kurban edilmez.” (Ebû Dâvûd, Dahaya: 5; İbn Mâce, Edahî: 8)
